İNSAN HAKLARI, YURTTAŞLIK VE DEMOKRASI KONU ÖZETİ

KAZANIM:Hak,özgürlük ve sorumluluk arasındaki ilişkiyi fark eder. www.egitimhane.com

1-Hak nedir?Temel haklarımız nelerdir?

CEVAP:Hak;kişinin herhangi bir şey üzerinde ,tartışılmaz ve herkes tarafından kabul edilmiş yetkisidir.

TEMEL HAKLARIMIZ:Yaşama hakkı,Kişi dokunulmazlığı hakkı,Sağlık hakkı,Eğitim hakkı,Özel yaşamın gizliliği hakkı,Konut dokunulmazlığı hakkı,Seçme ve seçilme hakkı
2-Özgürlük nedir?Özgürlüklerimize örnek veriniz,kısaca açıklayınız.
CEVAP:Kişinin başkalarına zarar vermeden düşündüğünü ve dilediğini yapabilmesidir.Özgürlük,insanlar için bir haktır.Özgürlük olmadan haklarımızı kullanamayız.
              Bilim ve sanatla uğraşmak,düşüncelerimizi çeşitli yollarla açıklamak,basın özgürlüğü,haberleşmek,seyahat etmek,herhangi bir konuda toplantı yapmak,din ve vicdan özgürlüğüdür.
Bilim ve sanatla uğraşma özgürlüğü:Herkes,bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme,açıklama,yayma ve araştırma hakkına sahiptir.
Düşünce ve ifade özgürlüğü:Herkes düşüncelerini söz,yazı veya başka yollarla tek başına ya da toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir.
Basın özgürlüğü:İnsanların düşüncelerini,görüşlerini ;gazete,dergi,kitap,radyo,televizyon vb. araçlar yoluyla diğer insanlara iletmesidir.
Haberleşme özgürlüğü:Kişilerin yakınları ile ya da özel veya devlet kuruluşları ile çeşitli yollarla(mektup,telefon vb.) haberleşmesi,bilgi alışverişinde bulunmasıdır.Kişilerin mektupları açılamaz,telefonları dinlenemez.
Yerleşme ,seyahat etme özgürlüğü:Kişilerin istediği yerde oturma(ikamet etme) ve istediği yere gitme özgürlüğü vardır.
Toplantı yapma özgürlüğü:Kişilerin herhangi bir konuda düşüncelerini açıklamak üzere halka açık toplantı düzenlemesi ve gösteri yürüyüşü yapmasıdır.
Din ve vicdan özgürlüğü:Kişinin istediği dine inanması ve inandığı dinin ibadetlerini yerine getirmekte serbest olmasıdır.Vicdan;kişinin kendi davranışlarını değerlendirmesi kontrol etmesidir.
3-Sorumluluk nedir?Kimlere karşı sorumlu oluruz?
CEVAP:Kişinin kendi davranışlarının veya  yaptıklarının sonuçlarını üstlenmesidir.Kişinin yapması gereken görevleri zamanında yerine getirme zorunluluğudur.
İnsanlar;kendilerine,ailesine,işine ,topluma,gelecek nesillere,hayvanlara,çevresine ve devletle olan ilişkilerinde sorumlulukları vardır.İnsanlar sorumluluklarını yerine getirmediklerinde kişilere ve kurumlara hesap vermek zorundadır.
KENDİMİZE KARŞI SORUMLULUK: Kendine zarar verecek işlerden ve alışkanlıklardan uzak durarak,kendimize karşı sorumluluğumuzu yerine getirmiş oluruz.
ÖĞRENCİ OLARAK SORUMLULUKLARIMIZ:Okul ve sınıf kurallarına uymak,ödevlerimizi yapmak.
AİLEMİZE KARŞI SORUMLULUK:Annemize babamıza yardım ederek,odamızı toplayarak,elektriği suyu tasarruflu kullanarak ailemize karşı sorumluluklarımızı yerine getiririz.
TOPLUMA KARŞI SORUMLULUK:Toplumda insanlar arasında dayanışma ve işbirliği vardır.Öğretmen eğitim işiyle uğraşır,terzi dikme görevini yapar,fırıncı ekmek üretir.Yardımlaşmak ve haklara saygı göstermek sorumluluktur.
ÇEVREYE KARŞI SORUMLULUKLARIMIZ:Sokağımızı ve çevreyi temiz tutmak,ağaçlara ve hayvanlara zarar vermemek,toprağı,havayı ve sularımızı kirletmemek.
GELECEK NESİLLERE KARŞI SORUMLULUKLARIMIZ:Bize bırakılan eserleri,ortak mirasımızı,kültürel ögelerimizi koruyarak gelecek nesillere karşı sorumluluklarımızı yerine getirmiş oluruz.


KAZANIM:İnsan olma sorumluluğunu taşımanın yollarını açıklar.
1-Sorumluluk bilinci nasıl kazanılır?

CEVAP:Sorumluluk doğuştan gelen bir duygu değildir.Kişinin sorumluluğunun önemini bilmesi ve yerine getirmesi için yeterli düzeyde eğitilmesi gerekir.Eğitim önce ailede başlar,okulda devam eder.
 Eğitim,kişinin sorumluluklarını nasıl taşıyacaklarını öğretir.

2-İnsan olma sorumluluğunu taşımak nasıl olur?Örnek veriniz.
CEVAP:İnsan olma sorumluluğunu taşıma,kişilerin bilinçli davranışlarıyla ilgilidir.Özgür olmayanlar ve küçük çocuklar bu sorumluluğu taşımaz.
     İnsanlara saygıyla yaklaşmak,işini zamanında yapmak,insanların yardımına koşmak,doğayı koruyup güzelleştirmek,bitkileri ve hayvanları sevip korumak;insan olma sorumluluğunu taşımaktır.
    *Ayrıca insanların haklarına saygılı olmak sorumlulukların en önemlisidir.Kendi haklarının sınırının başka insanların sınırında bittiğini bilmek sorumlulukların en önemlisidir.
KAZANIM:Hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiği ya da kısıtlandığı durumlarda hissettiklerini ifade eder.
1-Hak ve özgürlüklerimiz ihlal edildiğinde ya da kısıtlandığında neler hissedersiniz?
CEVAP:Hiç kimse bizim hakkımızı elimizden alamaz.Özgürlüklerimizin kullanılması bize aittir.Özgürlüklerimiz elimizden alınırsa böyle bir durum karşısında üzülürüz,kalbimiz kırılır,kendimizi yalnız ,çaresiz hissederiz.
2- İnsan olma sorumluluğu taşıyan kişiler,kendi hakları çiğnendiğinde ne yapmalıdır?
CEVAP:Haklarımız çiğnendiğinde tepki gösteririz.Ancak bunu kaba kuvvetle yapmamalıyız.Tepkimizi yasal yollarla göstermeliyiz.Temel hakkımız olan dilekçe hakkımızı kullanarak ilgili yere dilekçe ile başvurmalıyız.
3-Başkasının hakkının alındığını düşündüğünüzde ne yapmalısınız?
CEVAP:Sorumlu insan kendi hakkını korumakla kalmaz başkasının hakkını da aramasında yardımcı olur.Empati kurarak onun duygularına ortak olur.Haklarını alması için çaba gösterir.
KAZANIM:Hak ve özgürlüklerin ihlal edildiği ve kısıtlandığı durumları örneklendirerek bunların çözümüne yönelik sorumluluk üstlenir.
1-Sorunlarımızı nasıl çözmeliyiz?
CEVAP:Sorunlarımızı kavga etmeden,şiddete başvurmadan demokratik yollarla uzlaşı göstererek çözmeliyiz.

2-Aldığımız bir ürün bozuk çıktı ve satıcı ile uzlaşı sağlayamadıysak böyle bir durumda ne yapmalıyız?
CEVAP:TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE başvurmalıyız.

3-Eğitim hakkı elinden alınmış bir öğrenci görürsek ne yapmalıyız?
CEVAP:Savcılıklara ihbarda bulunabiliriz.

4-Bir kişinin yaşam hakkının ihlal edildiğini gördüğünüzde ne yapmalıyız?
Cevap:En yakın güvenlik birimlerine haber vermeliyiz.

5-Tüm istek,öneri ve şikayetler için kime başvurabiliriz?
CEVAP:BİMER(Başbakanlık İletişim Merkezi)

6-Tüm istek,şikayet ve önerilerimizi ilgili birimlere nasıl iletebiliriz?
CEVAP:Kendimiz şahsen giderek,e-posta,dilekçe ya da telefonla (ALO 150)ile yapabilir.
7-İnsan hakları ile ilgili sorunlarımızı çözmek için kime başvurmalıyız?
CEVAP:İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına başvurmalıdır.
8-Okul,hastane,valilik,kaymakamlık,karakol,itfaiye ve belediye ile ilgili sorunlarla ilgili olarak kime başvuruda bulunabiliriz?
CEVAP:Kamu Denetçiliği Kurumuna başvurmalıyız.